Opperneus - een Grote Gok

Lang geleden was er in mijn studietijd zoiets als de leer van de formele organisatie. Ook wel afgekort tot FO. Mastenbroek, Mintzberg en alle groten van die tijd op het gebied van organisatiestructuur, -cultuur en -strategie kwamen daar aan de orde. Nuttig vak, later veel aan gehad, ook al veranderen in de loop van de tijd de namen van de coryfeeën op dit gebied.

FO is zeker aan te bevelen voor de top van NS en ProRail. Eigenlijk aan te bevelen voor geheel bestuurlijk (semi)overheidsland. Er zijn de laatste jaren zoveel taken en functies over de overheidsmuur en naar de marktpartijen gegooid dat er steeds meer samengewerkt moest en moet worden, één lijn van beleid gevonden, met één mond spreken. Afstemmen is daarmee het devies, het toverwoord geworden. Waar je voorheen zelf alles kon beslissen moet je nu ruggespraak plegen en coördineren. Kost veel energie, ook van je medewerkers, die allemaal een noodzakelijke andere houding moeten krijgen, een cultuurverandering moeten ondergaan. En deze medewerkers worden zelfs daarop afgerekend en er bij een openstaande vacature op geselecteerd.

Grote Gok

Dat dat inmiddels voor sommige samenwerkende organisaties onmogelijk is, vooral als er sprake is van een toenemende maatschappelijke, bestuurlijke en politieke druk, weten ze al veel langer bij de doorsnee international. De oplossing die daar gevonden is is opkopen en/of fuseren. Is ook de enige oplossing in vele gevallen bij de (semi)overheid in Nederland. Het is nu gewoonweg te versplinterd. Teveel woordvoerders, bestuurders en medewerkers die de neuzen in één richting moeten krijgen. En bij teveel neuzen is het beter één GROTE GOK te hebben, een opperneus die het voor het zeggen heeft. Fuseren is dan de beste oplossing. Zo leerde ik het toen bij FO. Zo doen ze het al enkele jaren bij het bedrijfsleven. Is even slikken voor al die verander-deskundigen die nu gemakkelijk geld verdienen met de problemen die juist ontstaan zijn als gevolg van de privatisering van overheidstaken.

Het probleem is echter soms niet de cultuur of mentaliteit van de medewerkers. Soms ook niet de strategie op korte, middellange of langere termijn; dat is vaak wel duidelijk, zo radicaal veranderen willen we nu ook weer niet. Nee, soms is het veel simpeler. Soms is gewoon een structuurverandering nodig om problemen op te lossen. Veranderingsmanagers dus gewoon iets minder serieus nemen. Gewoon zelf nadenken en beslissen. Gewoon een Grote Gok.

Arno,
met Grote Gok,
ook verandermanager.

Maurice over privatisering in de zorg op 5 juni 2011.