Zonder de hele discussie van tientallen zo niet honderden jaren over te willen doen toch even wat gedachten en kanttekeningen over wat wel en niet een overheidstaak is. Waarom dit epistel? Simpel: sinds enige tijd is de overheid haar greep aan het verliezen op belangrijke terreinen die ooit als kerntaak van de overheid werden gezien. En wat mij betreft mag dit zo snel mogelijk terug worden gedraaid, zodat er minder idiote situaties en ongelukken plaatsvinden; ook om de balans weer terug te krijgen in de samenleving. Let wel: ik pleit niet voor meer overheidsbemoeienis, maar wel voor een betere verdeling van het totale takenpakket.
Wisselend takenpakket
Sinds mensenheugenis heeft de overheid een specifieke rol in de samenleving met ordenende, preseterende, sturende, arbitrerende, etc. functies en taken. Er zijn altijd meningsverschillen over de juiste uitvoering van deze taken en functies door de overheid en over de vraag of een en ander niet beter aan de markt kan worden overgelaten. Alleen daarom al wisselt het takenpakket van de overheid over de jaren heen vrij sterk.
Eigenlijke overheidstaken
Toch is er over de eeuwen heen altijd de relatieve zekerheid geweest dat bepaalde taken "des overheids" zijn, zoals die van defensie (leger), openbare orde en veiligheid (rechtspraak, politie, maar ook waterschapstaken), infrastructuur (op de slippertjes met de spoorwegen in de 19e eeuw na) en de nutsvoorzieningen (gas, water, licht). Juist aan deze zekerheid is in de afgelopen decennia sterk getornd, vanuit het idee in de jaren '80 en '90 dat de overheid heeft gefaald op deze gebieden.
Privatisering: problemen
Van meet af aan heb ik met argwaan gekeken naar de wijze waarop vervolgens de privatisering van deze overheidstaken is opgepakt. Verschillende problemen daarbij:
- onkunde. De overheid wist en weet nog steeds niet hoe de marktpartijen aan te sturen. In sommige gevallen heeft dit niet alleen tot tijd- en geldverslindende processen geleid, maar tevens tot grote ongelukken bij de met marktpartijen afgesproken vergoedingen voor het uitvoeren van deze taken, zie onder andere de NS en Rail Infra
- politieke wisseling van de wacht. De ambtenarij werd telkens weer voor andere opdrachten geplaatst
- bezuinigingen. Ongezonde druk door bezuinigingen, al drie decennia of langer. Daardoor is er een idiote druk gelegd op privatiseringsprocessen, alsof daar de bezuinigingen mee in te vullen waren
- idioten aan de macht. De eigenlijke taken zijn door enkele idiote goeroes/managers in slechts enkele jaren afgestoten, zonder historisch besef, zonder gevoel voor de consequenties. Ook taken die van oudsher door de overheid werden opgepakt vanwege bovengenoemde functies zijn ineens - in een tijdsbestek van enkele jaren - overboord gegooid, overgelaten aan marktpartijen.
Gestoord! Vive la France
Gevolgen zie je overal om je heen. Stroomstoringen (hele wijken, dorpen en steden en veel vaker dan vroeger), gaslekken (geen coördinatie van concurrerende marktpartijen), drinkwaterproblemen, rioleringsproblemen, infrastructuurprojecten die veel meer kosten dan geraamd (Noord-Zuid of Oost-West), treinen die minder en niet op schema rijden (wiens fout? V&W? NS? Rail Infra?) ziektekostenverzekeringen die 2 maal duurder uitpakken dan zo'n vijf jaar geleden (in Frankrijk nog ongeveer hetzelfde prijsniveau en een betere ziekenzorg), etc. En dat is grotendeels te wijten aan het privatiseren van eigenlijke overheidstaken.
Marktpartijen moeten namelijk winst maken. Een lange termijnvisie op de inhoudelijke kerntaak laat staan een goed onderhoudsplan is er niet of nauwelijks. De rapporten gaan daarentegen over cijfers, over winstverwachtingen, over de volgende aandeelhoudersvergadering, over mogelijke overnames, etc. Gestoord! Heel erg gestoord! De hele maatschappij die zorgvuldig in eeuwen is opgebouwd in enkele jaren naar de kloten. Omdat verandering moest, omdat de overheid faalde, omdat overheidsmanagers wilden scoren.
Gelukkig zijn ze hier in Frankrijk vrij achterlijk en lopen ze ook qua privatisering jaren achter bij Nederland. Tegen de tijd dat Nederland zijn zaakjes weer op orde heeft (ongeveer 15 jaar na nu) zal de EDF/GDF (electra en gas) hier wel geprivatiseerd zijn. Misschien dat ik dan weer remigreer. Tot die tijd: vive la France!
14 nov 2010 IJsselmonde in het donker
16 nov 2010: Telfort kampt met grote storing
Maurice peilt ook wat we al weten.
14 nov 2010 IJsselmonde in het donker
16 nov 2010: Telfort kampt met grote storing
Maurice peilt ook wat we al weten.
Ja, dat krijg je er van... De Puinhopen van 8 jaar Paars, schreef Pim Fortuyn. Hij bedoelde iets anders, maar dit zijn de kwalijke resultaten van het ongecontroleerd privatiseren, zodat winst voorrang heeft boven kwaliteit en service.
BeantwoordenVerwijderenBedankt Kok en Dijkstal, Zalm en Balkenende en al die andere politici die goedkoper en beter beloven als ze weer een overheidsbedrijf verkwanselen! Taka Takata